การวางแผนจัดการเรียนการสอนและการเรียนรู้
Joyce
and Well (1992 : 1-4) กล่าวว่า รูปแบบการสอน คือ แผน (plan)
หรือแบบ (pattern) ที่เราสามารถใช้เพื่อการสอนโดยตรงในห้องเรียนหรือการสอนเป็นกลุ่มย่อย
หรือเพื่อจัดสื่อการเรียนการสอนซึ่งรวมถึงหนังสือ ภาพยนตร์ เทปบันทึกเสียง โปรแกรมคอมพิวเตอร์ช่วยสอนและหลักสูตรรายวิชา
ซึ่งแต่ละรูปแบบจะให้แนวทางในการออกแบบการเรียนการสอนที่จะช่วยให้ผู้เรียนบรรลุวัตถุประสงค์ต่างๆกัน
รูปแบบการสอนคือ การบรรยายสิ่งแวดล้อมทางการเรียน รูปแบบการสอนก็คือ รูปแบบของการเรียนที่ช่วยผู้เรียนให้ได้รับสารสนเทศ
ความคิด ทักษะคุณค่า แนวทางของการคิด และแนว
จอยส์และวีล (Joyce & Weil,
1996, p. 11) อ้างแนวคิดของดิวอี้ (Dewey) ที่กล่าวว่าแก่น
ของกระบวนการสอนก็คือ
การจัดสิ่งแวดล้อมให้ผู้เรียนมีปฏิสัมพันธ์ร่วมด้วยเพื่อศึกษาหาวิธีว่าจะเรียนรู้ได้อย่างไร
ดังนั้น รูปแบบการสอนจึงเป็นการอธิบายสภาพของสิ่งแวดล้อมการเรียนรู้ต่าง ๆ
ตั้งแต่การวางแผนหลักสูตร รายวิชา หน่วยการเรียนรู้และบทเรียน ไปจนถึงการออกแบบและพัฒนาสื่อการเรียนการสอน
ตาราและโปรแกรมการเรียนรู้ต่าง ๆ เพื่อเป็นเครื่องมือการเรียนรู้สาหรับผู้เรียน
จอยส์และวีล
(Joyce & Weil, 1996, pp. 12-22) แบ่งรูปแบบการสอนออกเป็น
4 กลุ่ม
ตามจุดมุ่งหมายและวิธีการเรียนรู้ของมนุษย์
ได้แก่
1) รูปแบบการสอนในกลุ่มที่ใช้การปฏิสัมพันธ์ทางสังคม
(social family) เป็นรูปแบบ
การสอนที่ใช้ประโยชน์จากการสร้างชุมชนแห่งการเรียนรู้
โดยเห็นว่าการจัดการห้องเรียนจะช่วยส่งเสริมความสัมพันธ์แบบร่วมมือในห้องเรียน
ซึ่งมีผลต่อกระบวนการเรียนรู้ จุดมุ่งหมายของรูปแบบการสอน
ในกลุ่มนี้ มีดังนี้
(1) ส่งเสริมให้ผู้เรียนทางานร่วมกันในการแก้ปัญหาทางวิชาการและปัญหาของสังคม
(2) พัฒนาทักษะทางด้านปฏิสัมพันธ์ทางสังคมของผู้เรียน
(3) สร้างความตระหนักในด้านค่านิยมของตนและสังคม
ตัวอย่างรูปแบบการสอนในกลุ่มนี้ ได้แก่ เพื่อนเรียน (partners in
learning model)
กลุ่มสืบสอบ (group investigation model) รูปแบบการสอนโดยการซักค้าน
(jurisprudential inquiry model) และรูปแบบการสอนบทบาทสมมติ
(role playing model) เป็นต้น
2) รูปแบบการสอนในกลุ่มกระบวนการประมวลผลสารสนเทศ
(information-processing
family) เป็นรูปแบบการสอนที่ส่งเสริมกระบวนการสร้างความเข้าใจและจดจาสารสนเทศของผู้เรียน
และการพัฒนาความคิด สติปัญญาของผู้เรียน จุดมุ่งหมายของรูปแบบการสอนในกลุ่มนี้
มีดังนี้
(1) ส่งเสริมการสร้างความคิดรวบยอดและหลักการ
(2) พัฒนาความสามารถทางสติปัญญา ได้แก่
ทักษะการคิดและกระบวนการคิดต่าง ๆ
เช่น การคิดวิเคราะห์
การคิดเชิงเหตุผล การคิดสร้างสรรค์ เป็นต้น
(3) พัฒนาทักษะกระบวนการแก้ปัญหาและกระบวนการสืบสอบ
ตัวอย่างของรูปแบบการสอนในกลุ่มนี้
ได้แก่ รูปแบบการสอนมโนทัศน์ (concept
attainment
model) รูปแบบการสอนโดยการนาเสนอมโนทัศน์กว้างล่วงหน้า
(advance organizer model) รูปแบบการสอนที่เน้นความจา (memory
assists model) รูปแบบการสอนแบบสืบสอบทางวิทยาศาสตร์(scientific
inquiry model) เป็นต้น
3) รูปแบบการสอนในกลุ่มที่เกี่ยวกับการพัฒนาตน
(personal family) รูปแบบการสอนใน
กลุ่มนี้มีจุดมุ่งหมาย
ดังนี้
(1) สร้างความสานึกในคุณค่าของตนเองและความเข้าใจตนเอง
(2) ส่งเสริมความร่วมมือระหว่างผู้สอนและผู้เรียน
ผู้สอนทาหน้าที่เป็นผู้แนะแนว
ช่วยเหลือผู้เรียนให้มีความเข้าใจบทบาทในการจัดการเรียนรู้ของตนเอง
สามารถกาหนดจุดมุ่งหมายในการเรียนรู้ และวางแผนเพื่อพัฒนาสมรรถภาพของตนเองได้
(3) ทาให้ผู้เรียนเปิดใจกว้างต่อประสบการณ์ใหม่
ตัวอย่างรูปแบบการสอนในกลุ่มนี้
ได้แก่ รูปแบบการสอนทางอ้อม (nondirective
teaching)
รูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมความตระหนักแห่งตน
(enhancing self-esteem) เป็นต้น
4) รูปแบบการสอนในกลุ่มที่เกี่ยวกับการปรับพฤติกรรม (behavioral
systems family)
จุดมุ่งหมายหลักของรูปแบบการสอนในกลุ่มนี้คือ
การให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ข้อเท็จจริง
ความคิดรวบยอดตลอดจนการฝึกทักษะและพัฒนาพฤติกรรมทางสังคม
โดยมอบหมายงานให้ผู้เรียนปฏิบัติและได้รับข้อมูลย้อนกลับเกี่ยวกับผลการปฏิบัติ
ซึ่งนักเรียนจะปฏิบัติงานจนได้ผลเป็นที่น่าพอใจ
เมื่อได้รับทราบข้อมูลย้อนกลับและได้รับผลจากการปฏิบัตินั้น
ตัวอย่างของรูปแบบการสอนในกลุ่มนี้ ได้แก่ รูปแบบการเรียนแบบรอบรู้ (mastery
learning) รูปแบบการสอนตรง
(direct instruction) รูปแบบการเรียนรู้ทางสังคม (social
learning) รูปแบบการสอนแบบโปรแกรม (programmed
schedule) เป็นต้น
ข้อมูลเพิ่มเติม
อัธยาตมวิทยา
[อัดทะยาดตะมะวิดทะยา] (โบ) น. วิชาว่าด้วยจิต ปัจจุบันใช้ว่า จิตวิทยา. (ส.).
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น